بند ناف محل اتصال اصلی جنین به بدن مادر است. بند ناف دارای دو شریان حیاتی سرخرگ و سیاهرگ است. طول و قطر بند باف وابسته به عوامل مختلف ممکن است متفاوت باشد اما به طور کلی قطر متوسط بند ناف در حدود ۲ تا ۸ سانتی متر و طول آن در حدود ۵۵ سانتی متر است. از طریق بند ناف است که خون رسانی به جنین و تغذیه او صورت میگیرد. بند ناف از اولین بافت های جنین است که در ماه های اول بارداری ایجاد می شود. اگر بند ناف دور گردن جنین بپیچد سلامت جنین را به خطر می اندازد. با ما در این مقاله از سایت دکتر ندا حاجیها همراه باشید تا در خصوص این مشکل و راه های جلوگیری از آن بیشتر صحبت کنیم.
گره خوردن بند ناف جنین
اگر بخواهیم به طور دقیق تر بگوییم در هفته ششم بارداری که جنین هنوز به اندازه یه کپسول است بند ناف به وجود می آید و از طریق آن خون بین مادر و قلب جنین منتقل می شود. سلامت و تغذیه درست جنین در گروه اتصال درست بند ناف بین مادر و جنین است. در این میان یکی از مشکلاتی که ممکن است در دوران بارداری به وجود بیاید گره خوردن بند ناف دور گردن جنین است که اگرچه مشکل شایعی به حساب نمی آید اما می تواند سلامت جنین را به خطر بیاندازد و مسئله خون رسانی درست را با مشکل مواجه کند. اگر شما هم به عنوان یک مادر باردار و یا اطرافیان مادر نگران مسئله گره خوردن بند ناف جنین هستید ما در این مقاله به معرفی کوتاه این مسئله، علت بروز آن و مهم تر از همه راه های پیشگیری از آن می پردازیم.
فیلم واقعی از گره خودن بند ناف جنین
دلایل پیچیده شدن بند ناف جنین چیست؟
لازم است بدانید که مسئله گره خوردن بند ناف جنین عموما در یک درصد از بارداری ها اتفاق می افتد پس چندان اتفاق شایعی به حساب نمی آید. شایع ترین نوع گره خوردن بند ناف جنین با نام نوکال کورد شناخته میشود و در ۲۵ درصد از یک درصد کلی بارداریهایی با مشکل گره خوردن بند ناف گزارش شده است. این مشکل در حالتی پیش می آید که بند ناف به دور گردن جنین پیچیده می شود. باید توجه داشت که این نوع عموما مشکل خاصی را برای جنین ایجاد نمیکند و خوشبختانه جای نگرانی برای مادر و اطرافیان نخواهد بود. به طور کلی اگر جنینی بند ناف بلندی داشته باشد و جثه جنین کوچک باشد احتمال این گره خوردن بند ناف بالاست.
حالت دیگری که ممکن است این مشکل برای فرد پیش بیاید این است که دوقلوهایی همسان که دارای یک کیسه آمنیوتیک هستند هم مستعد بروز مشکل گره خوردن بند ناف جنین هستند. یکی از نشانه هایی که عموما مادران با آن مواجه می شوند این است که درهفته ۳۷ بارداری جنین دچار تحرک کمتر شده است که این مسئله می تواند نشان دهنده بروز مشکل گره خوردن بند ناف جنین باشد. اگر در حین زایمان مشکل گره خوردن بند ناف جنین پیش بیاید در مانیتورینگ قلب جنین و تغییرات آن برای پزشک این مشکل محسوس خواهد بود. در صورتی که جنین دچار افزایش فعالیت زیاد در رحم شود نیز احتمال گره خوردن بند ناف بالاست.
علت پیچ خوردن بند ناف دور گردن جنین
موارد خطرناک گره خوردن بند ناف جنین نادر هستند. علت این مسئله این است که ماده ای به نام ژله وارتون که ماده شیری رنگ و لیزی است در اطراف رگهای خونی بند ناف است و از آن محافظت میکند. این ماده مانع از آن میشود تا گره به وجود آمده در بند ناف سفت باشد و در نتیجه مشکل خونرسانی و کمبود اکسیژن عموما متوجه جنین نمیشود. حضور ژل وارتون به علاوه در موقع زایمان نیز بسیار کمک کننده است و باعث خروج راحت تر جنین از بدن مادر می شود. احتمال گره خوردن بند ناف به صورت سفت ممکن است به صورت خیلی نادر در حین زایمان برای افراد بسیار کمی رخ دهد. پس از زایمان طبیعی یا سزارین هم این ژل به علت در معرض هوا قرار گرفتن به سرعت فاسد می شود و در نتیجه آن به کم شدن خونریزی و توقف جریان خون کمک می کند.
یک حالت دیگر از گره تحت عنوان گره های کاذب نیز وجود دارد که به علت تجمع ماده ژل وارتون در اطراف بند ناف ایجاد می شود و اصلا خطری برای مادر و جنین نخواهد داشت.
چطور می توان از گره خوردن بند ناف جلوگیری کرد؟
به طور کلی به علت نادر بودن این مسئله لازم نیست نگران آن باشید. اما به صورت خلاصه راهکاری علمی برای جلوگیری از گره خوردن بند ناف جنین وجود دارد. پزشکان توصیه می‌کنند با نظارت کامل در کل دوران بارداری بر روند رشد جنین و به صورت ویژه تر در ماه های آخر بارداری می تواند بسیار کمک کننده باشد. به همین دلیل است که مراقبت های دوران بارداری بسیار بسیار با اهمیت است. انجام سونوگرافی منظم و طبق برنامه پزشک بسیار ضروری است. اگر در ماههای آخر بارداری متوجه کم تحرک و یا بی تحرک شدن جنین شدید فورا به پزشک خود اطلاع دهید و آن را بررسی کنید. پزشک شما با بررسی ضربان قلب جنین می تواند در صورت بروز گره سفت در بند ناف تصمیمات مناسب و لازم را اتخاذ کند و از بروز هر نوع مشکلی جلوگیری کند.
تشخیص پیچیدن بند ناف در طی بارداری
روشهای مختلفی برای اطمینان از حضور گره وجود دارد. علاوه بر سونوگرافی معمولی که عموما طبق برنامه پزشک منظم تکرار می شود، سونوگرافی داپلر نیز به صورت رنگی می‌تواند اطلاعات مهم مانند گردش خون جنین را نشان دهد. تشخیص گره واقعی عموما امری دشوار است و با بررسی پارامترهای مختلف مانند طول بند ناف پزشک می تواند تصمیم قطعی خود را بگیرد. جدی ترین خطراتی که به علت بروز گره در بند ناف ممکن است ایجاد شود این است که با کم شدن رسیدن خون و اکسیژن به جنین امکان آسیب جدی به قلب و مغز جنین وجود دارد.
در این موارد ممکن است سزارین فوری برای مادر تجویز شود تا از بروز مشکل جدی برای جنین جلوگیری کند. عواملی که می تواند بروز گره در بند ناف جنین را شدت بخشد زیادند اما از مهم ترین آنها می توان به بارداری در سنین بالا، بارداری های متعدد چند قلو، بند ناف بلند و بیش از حد شدن مایع آمنیوتیک و کم خونی و دیابت مادر اشاره کرد.
رعایت مراقبت های قبل از بارداری از نکات بسیار مهمی است که اگر به آن توجه شود می تواند حلوی بروز بسیار یاز بیماری ها را بگیرد.
نتیجه گیری
در انتها می توان به عنوان جمع بندی گفت اگر شما یک مادر باردار هستید نباید نگران مورد نادری مانند گره خوردن بند ناف جنین باشید. در عین حال برای حفظ سلامت جنین، طبق برنامه پزشک خود به صورت مداوم به بررسی رشد جنین در رحم با کمک آزمون های تجویزی پزشک بپردازید و در صورتی که هرگونه تغییری در میزان حرکت جنین خود در رحم احساس کردید به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید تا علت بروز مشکل به دقت بررسی شود.