زایمان زودرس چگونه اتفاق می افتد؟

زایمان طبیعی بین هفته‌های ۳۷ تا ۴۰ بارداری رخ می دهد، به بارداری‌هایی که پیش از هفته‌ی سی و هفتم خاتمه پیدا کنند زایمان زودرس می‌گویند و نوزادانی که از این زایمان به دنیا می‌آیند نوزاد نارس نامیده می‌شوند که در برخی موارد احتیاج به مراقبت‌های ویژه دارند.
زایمان زودرس در واقع یکی از مشکلات شایع در بارداری می‌باشد که ممکن است شرایط پیچیده‌ای را برای مادر و نوزاد ایجاد نماید، از هر ده زایمان یک مورد احتمال زایمان زودرس وجود دارد.
در هفته‌های پایانی بارداری، افزایش وزن، تکامل رشد اندام‌های حیاتی بدن جنین مانند مغز و ریه صورت می‌گیرد و به این دلایل نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا بیایند ممکن است احتیاج به بستری شدن‌های طولانی در بیمارستان داشته باشند، در برخی موارد ناتوانی‌های یادگیری یا مشکلات جسمانی نوزادان نارس برای همیشه باقی می‌ماند.
در گذشته زایمان زودرس منجر به تولد نوزادانی می‌شد که در همان روزها یا هفته‌های اول جان خود را از دست می‌دادند و در واقع یکی از دلایل مرگ نوزادان، زایمان زودرس بود، در حال حاضر هم در برخی کشورهای در حال پیشرفت و جهان سومی به دلیل در دسترس نبودن امکانات پزشکی و دسترسی به متخصص زنان بسیاری از نورادان نارس فوت می‌کنند و برخی دیگر با اختلالات عصبی طولانی مدت روبرو می‌شوند اما در کشورهای پیشرفته با وجود بخش‌‌های مجهز مراقبت از نوزادان نارس، اکثر نوزادان نارس می‌توانند با سلامت کامل مرخص شوند و زندگی نرمالی را پیش رو داشته باشند.

علت زایمان زودرس چیست؟

عواملی که منجر به زایمان زودرس می‌شوند:
در اکثر موارد علت زایمان زودرس به درستی قابل تشخیص نمی‌باشد اما به نظر می‌رسد اگر مادر یکی از بیماری‌ها یا شرایط زیر را داشته باشد احتمال وقوع زایمان زودرس در او افزایش می‌یابد:

دیابت
• بیماری‌های قلبی
• بیماری‌های کلیوی
• فشار خون بالا
• تغذیه نامناسب قبل و یا هنگام بارداری
• سیگار کشیدن
• استفاده از مواد مخدر

مصرف بیش از حد الکل حین بارداری
• عفونت‌های خاص مانند عفونت دستگاه اداری یا عفونت در غشاء پرده آمنیوتیک
• سابقه زایمان زودرس در بارداری‌های قبلی
• مشکلات غیرطبیعی در رحم
• ضعیف بودن دهانه رحم که پیش از موعد زایمان باز شود.
• مادرانی که کمتر از ۱۷ سال یا بیشتر از ۳۵ سال سن دارند.

علائم زایمان زودرس

مشکلات نوزادان نارس پس از تولد

مشکلاتی که یک نوزاد ناررس پس از تولد ممکن است با آن‌ها مواجه شود

• مشکلات تنفسی
• کمبود وزن
• چربی کم بدن
• عدم توانایی برای ثابت نگه داشتن دمای بدن
• فعالیت کمتر از حد نرمال
• مشکلات حرکتی و عدم تطابق حرکتی اندام‌ها
• مشکل در غذا خوردن
• پوست به رنگ زرد یا رنگ‌های غیرطبیعی دیگر

مشکلاتی جدی که ممکن است موجب مرگ نوزادان ناررس شود

• خونریزی مغزی
• خونریزی ریوی
• هیپوگلیسمی یا افت قند خون
• عفونت خون
• التهاب و عفونت ریه (پنومونی)
• مشکلات مادرزادی شدید قلبی
• کم خونی
• سندرم دیسترس تنفسی
برخی از این مشکلات با مراقبت‌های ویژه ممکن است بهبود پیدا کنند اما در برخی موارد ناتوانی و بیماری‌های موجود برای تمام عمر باقی خواهند ماند.
با توجه به مشکلاتی که نوزاد حاصل از یک زایمان زودرس با آن‌ها مواجه خواهد بود، پیشگیری از زایمان زودرس یکی از مواردی است که تمام مادران باید به آن آگاه باشند.

راهکارهایی جهت پیشگیری از زایمان زودرس

• انجام مراقبت‌های بارداری به محض اطلاع از باردار بودن، این مراقبت‌ها شامل مراجعه منظم به دکتر زنان یا ماما، انجام تست‌های غربالگری و توجه به توصیه‌های پزشک می‌باشد.
• داشتن رژیم غذایی سالم در طول بارداری شامل مصرف غلات کامل، استفاده از پروتئین‌های بدون چربی، مصرف سبزیجات و میوه‌جات به مقدار کافی، استفاده از مکمل‌های اسید فولیک و کلسیم و سایر ویتامین ها طبق دستور پزشک
• نوشیدن مقدار فراوان آب در هر روز (حداقل هشت لیوان مایعات باید در طی روز مصرف نمائید، اگر تمرینات ورزشی انجام می‌دهید یا در مناطق گرمسیر زندگی می‌کنید میزان آب مصرفی شما باید بیشتر از ۸ لیوان باشد)
• اگر دچار فشار خون، دیابت یا سایر بیماری های مزمن هستید باید به صورت منظم تحت نظر پزشک باشید و داروهای تجویز شده را به طور کامل مصرف نمائید.
• ترک سیگار، عدم استفاده از مواد مخدر و الکل، عدم مصرف دارو بدون تجویز پزشک (مصرف برخی داروها در حین بارداری ممکن است منجر به بروز ناهنجاری‌هایی در جنین و زایمان زودرس شود، بنابراین در صورت مراجعه به پزشک قبل از انجام هرگونه تصویربرداری پزشکی یا تجویز دارو ابتدا به او اطلاع دهید که باردار می‌باشید.)

مداخلات پزشکی جهت جلوگیری از زایمان زودرس

اگر طی معاینات و غربالگری‌ها و مراقبتهای دوران بارداری پزشک تشخیص دهد که شما در معرض زایمان زودرس قرار دارید ممکن است درمان‌های زیر را برای شما انجام دهد:
• غربالگری عفونت‌های دستگاه تناسلی و درمان آن
• استفاده از مکمل روی
• سرکلاژ: در مواردی که دهانه رحم ضعیف باشد و امکان باز شدن ان پیش از موعد زایمان وجود داشته باشد یا در مورد حاملگی‌های پرخطر و چندقلو پزشک اقدام به دوختن دهانه رحم می‌نماید تا موعد زایمان فرا برسد.