افتادگی یا پرولاپس رحم

رحم به طور طبیعی توسط رباط ها و یا بافت های مختلفی به دیواره لگن متصل شده است. در اثر عوامل مختلفی مانند افزایش سن، زایمان های سخت و مکرر و فشار به شکم ساختار این بافت ها به مرور تحلیل رفته و شل می شود. همین امر موجب آویزان شدن یا به اصطلاح افتادگی رحم می شود. افتادگی رحم بر حسب شدت به درجات مختلفی تقسیم بندی می شود.

پرولاپس یا افتادگی رحم معمولا در خانم ها پس از دوران یائسگی رخ می دهد. آسیب به بافت های نگه دارنده در دوران بارداری و هنگام زایمان از یک طرف و کاهش هورمون استروژن و تکرار فشار به رحم از طرفی دیگر می تواند عضلات کف لگن را ضعیف کرده و موجب افتادگی رحم شود. در نتیجه پرولاپس یک برآمدگی در واژن ایجاد می شود که این افتادگی هم می تواند افتادگی مثانه باشد هم می تواند افتادگی رکتوم باشد یا می تواند افتادگی رحم باشد.

علائم و نشانه های افتادگی رحم و مثانه

شدت و درجه افتادگی رحم در همه افراد متفاوت است. افتادگی خفیف معمولا هیچ علامتی ندارد اما اگر شدید باشد علائمی بروز می کند که این علائم شامل موارد ذیل می باشد :

• احساس پری در قسمت مهبل و مجرای ادراری
• وجود توده جلو آمده و احساس سنگینی و درد خفیف در قسمت تحتانی پشت، واژن یا لگن
• ناراحتی مبهم در لگن و کمر دردی که با بلند شدن شدت می یابد.
• بی اختیاری ادرار هنگام خنده، عطسه یا سرفه
• احساسی مانند نشستن روی یک توپ کوچک
• احساس مراجعه فوری برای تخلیه ادرار
• احساس درد و ناراحتی هنگام رابطه جنسی

باید توجه داشت این نشانه ها هنگام صبح کمتر است اما در طول روز فرد مبتلا را بیشتر آزار می دهد.

عوامل ایجاد پرولاپس رحمی

• عواملی که موجب فشار خارجی بر عضلات و رباط ها می شود، می توانند یکی از عوامل ایجاد کننده افتادگی شوند.
• چاقی نیز یکی دیگر از مهم ترین این عوامل می باشد.
• زایمان کودک درشت یا زایمان طبیعی سخت که در آن عضلات کف لگن یا بافت های نگه دارنده آسیب ببنند.
• بیماری هایی که باعث افزایش فشار شکم می شود مانند تومورها، سرفه های مزمن، زور زدن های بسیار هنگام یبوست های مزمن، تناسب جسمی نامناسب، شغل هایی که در آن زن مجبور باشد اجسام سنگین را بلند کند در بروز این مشکل دخیل می باشند.
• البته گاهی عوامل ژنتیکی نیز در این امر دخالت دارند.
• همچنین عوامل دیگری مانند:
• وارد آمدن ضربه
• افزایش سن
• کاهش میزان هورمون استروژن
• نیز می توانند در ایجاد پرولاپس یا افتادگی دخیل باشد.

آیا زایمان طبیعی همیشه باعث افتادگی رحم می‌شود؟

اغلب خانم ها گمان می کتتد که اگر زایمان طبیعی انجام بدهند حتما دچار افتادگی رحم می شوند و در پی آن دچار بی اختیاری ادرار، افتادگی مثانه و یا یبوست که مشکل در دفع هست، میشوند.اما در واقع اصلی ترین علت این مشکل زایمان طبیعی نیست، بلکه شل شدن عضلات کف لگن است. برخی افراد به طور مادرزادی دارای کف لگن شلی هستند. در این افراد حتی زایمان سزارین هم یم تواند باعث ایجاد مشکلاتی در بدن آنها بشود.

تشخیص افتادگی رحم

یکی از بهترین روش های تشخیص افتادگی، معاینه توسط جراح زنان و زایمان می باشد که با مشاهده برآمدگی عضو در داخل واژن تشخیص صورت می گیرد.

در ویدئو زیر خانمی را مشاهده می کند که دو زایمان انجام داده اند، یک زایمان به صورت طبیعی و دیگری سزارین. توضیحات دقیق تر را می توانید در ویدئو زیر از صبحت های خانم دکتر ندا حاجیها ببینید و بشنوید.

پیشگیری از افتادگی رحم

• وزن خود را متعادل و مناسب کنید و برای حفظ قدرت عضلانی مناسب از یک برنامه ورزشی و رژیم غذایی سالم بهره ببرید.
• در طول بارداری و پس از زایمان انجام تمرینات ورزشی مانند تمرینات کگل جهت تقویت عضلات بر اساس درجه افتادگی به شدت توصیه می شود.
• توصیه می شود مشکلات یبوست به طور کامل درمان شود.
• سعی کنید از انجام ورزش هایی که به واژن و لگن فشار وارد می کند، بپرهیزید.
• تا حد ممکن بار سنگین بلند نکنید.

درمان افتادگی رحم

اگر پرولاپس رحم ناکامل باشد نیاز به درمان خاصی ندارد و انجام ورزش ها کف لگن در این مواقع توصیه می شود. همچنین استفاده از پساری واژینال که در اندازه و انواع مختلفی وجود دارد توصیه می شود.

اما در موارد کمی شدید افتادگی رحم، درمان شامل داروهای موضعی حاوی استروژن می باشد. از دیگر درمان ها می توان به کاهش وزن و رژیم درمانی، استفاده از شکم بندهای سفت و محکم و کاهش فعالیت هایی که فشار داخل شکمی را افزایش می دهد، اشاره کرد. ناگفته نماند در مواردی که افتادگی بسیار شدید است جراحی الزامیست.

درمان جراحی بر میزان افتادگی توسط یک متخصص زنان و زایمان خوب تعیین می شود. طی جراحی بافت هایی که شل شده اند به جای خود باز می گرداند. افتادگی رحم ممکن است با افتادگی مثانه که در آن مثانه به دیواره ضعیف جلوی واژن فشار می آورد یا افتادگی مقعد نیز همراه باشد.

آیا امکن انجام عمل افتادگی رحم همزمان با جراحی های زیبایی وجود دارد؟

یکی از دغدغه های خانم ها انجام عمل های همزمان است. افراد دوست دارند مدت زمان کمتری را در بیمارستان بگذرانند. به همین دلیل میخواهند با یکبار مراجعه همه کارهای خود را انجام دهند. در برخی موارد امکان انجام جراحی های همزمان وجود دارد. از هر فرد به فرد دیگر متفاوت است و برای همه نمی توان یک نسخه ارائه داد. اما به طور مثال عمل افتادگی رحم همزمان با لابیاپلاستی قابل انجام است و در برخی از افراد انجام شده است. از دیگر جراحی های زیبایی نیز می توان به طور همزمان استفاده کرد. مثل تزریق چربی به واژن همزمان با تنگ کردن واژن و غیره.