کولپوسکوپی رحم یک روش تشخیصی است که برای بررسی دقیق دهانه رحم و واژن به‌کار می‌رود، این روش با استفاده از دستگاهی به نام کولپوسکوپ، که به یک میکروسکوپ متصل است، به پزشک اجازه می‌دهد تا نواحی مشکوک به ضایعات پیش‌سرطانی یا سرطانی را با دقت بیشتری مشاهده و نمونه‌برداری کند.
کولپوسکوپی در برخی موارد از روش پاپ اسمیر نیز کارآمدتر بوده و هنگامی که نتیجه‌ی آزمایش فرد غیرعادی باشد به عنوان یک روش تکمیلی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما برای چه افرادی از این روش استفاده میشود؟
علت انجام کولپوسکوپی رحم
کولپوسکوپی رحم برای بررسی دقیق‌تر دهانه رحم و بافت‌های اطراف آن انجام میشود و در موارد زیر توصیه میشود:
- زمانی که آزمایش پاپ اسمیر نشان دهنده تغییرات سلولی مشکوک باشد.
- در صورت مشاهده تغییرات غیرعادی در ناحیه دهانه رحم یا ترشحات غیرمعمول.
- در مواقعی که بیمار به طور غیرمنتظره دچار خونریزی بین دوره‌های قاعدگی یا درد در ناحیه رحم شود.
- گاهی کولپوسکوپی به منظور ارزیابی وضعیت دهانه رحم در بیماران با مشکلات باروری انجام میشود.
کولپوسکوپی به پزشک کمک می‌کند تا دقیقا نواحی مشکوک را شناسایی کرده و در صورت لزوم نمونه‌برداری از آنها انجام دهد.
عملکرد دستگاه کولپوسکوپ رحم
دستگاه کولپوسکوپ دستگاهی است مجهز به نوعی میکروسکوپ پیشرفته که قادر به بررسی سلول های دهانه رحم است و جالب است، بدانید میزان دقت این دستگاه در تشخیص زودهنگام سرطان دهانه‌ی رحم بالای ۹۹ درصد است، در واقع به کمک کولپوسکوپی می توان سرطان ها و انواع سلول های سرطانی را در همان ابتدای کار شناسایی کرده و با درمان به موقع مانع پیشرفت آنها شد.
دستگاه کولپوسکوپ شامل دو چشمی است که به وسیله آن پزشک قادر به مشاهده داخل واژن بوده و با وجود قابلیت زوم در چشمی این دستگاه می‌توان تمام بخش های مختلف دهانه رحم و زخم های کوچک را مشاهده کرد و در صورت مشاهده هر سلول غیرعادی، آن را نشانه‌گذاری کرد و پس از نشانه‌گذاری، پزشک متخصص زنان از نقاط مشکوک نمونه برداری کرده که به این کار بیوپسی دهانه رحم می گویند، سپس نمونه‌ها مورد آزمایش قرار می‌گیرند.
کولپوسکوپی رحم در چه افرادی انجام می شود؟
- در افرادی که نتیجه پاپ اسمیر غیرطبیعی دارند.
- در افرادی که به ترشحات غیرعادی و یا زخم در واژن مبتلا شده اند.
- در بانوانی با زخم مزمن دهانه رحم
- در افرادی که زگیل تناسلی دارند.
- در افرادی که پس از روابط جنسی با لکه بینی مواجه می شوند.
- در افرادی که دهانه رحم آنها غیرعادی است.
اقدامات قبل از انجام کولپوسکوپی رحم
اقدامات قبل از کولپوسکوپی رحم شامل موارد زیر است:
- 24 تا ۴۸ ساعت قبل از کولپوسکوپی، از داشتن رابطه جنسی خودداری کنید.
- عدم استفاده از تامپون در این بازه زمانی
- استفاده از دوش واژینال یا استفاده از کرم‌ها و داروهای واژینال حداقل ۲۴ ساعت قبل از کولپوسکوپی توصیه نمی‌شود.
- کولپوسکوپی را در دوره قاعدگی خود برنامه‌ریزی نکنید، بهترین زمان برای انجام این روش بعد از پایان قاعدگی است.
- در صورت بارداری، حساسیت به داروها، یا بیماری‌های خاص، پزشک خود را مطلع کنید.
- آگاه بودن از روند انجام کولپوسکوپی و آمادگی روانی می‌تواند استرس را کاهش دهد.
- عدم استفاده از داروهای مسکن ضد درد مانند قرص های ایبوپروفن یا استامینوفن قبل از انجام کولپوسکوپی
با رعایت این نکات، کولپوسکوپی با دقت بیشتری انجام شده و نتایج بهتری ارائه میشود.
چه زمانی برای انجام کولپوسکوپی رحم مناسب است؟
بهترین زمان برای انجام کولپوسکوپی معمولا در نیمه اول چرخه قاعدگی یعنی پس از پایان قاعدگی و قبل از تخمک‌گذاری توصیه میشود. در این زمان، بافت‌های دهانه رحم تمیزتر هستند و پزشک بهتر می‌تواند تغییرات سلولی یا ضایعات مشکوک را شناسایی کند.
چند نکته دیگر در خصوص زمان انجام کولپوسکوپی:
- حداقل ۲۴ ساعت قبل از کولپوسکوپی نباید از دوش واژینال یا محصولات واژینال استفاده کنید، زیرا این موارد باعث اختلال در نتایج معاینه می‌شوند.
- اگر خونریزی قاعدگی دارید، توصیه میشود کولپوسکوپی انجام نشود، چرا که خونریزی، مشاهده نواحی مورد نظر را دشوار می‌کند.
- پیش از انجام کولپوسکوپی، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا زمان‌بندی مناسبی برای شرایط شما تعیین شود.
نحوه انجام کولپوسکوپی رحم
نحوه انجام کولپوسکوپی رحم به شرح زیر است:
- بیمار روی صندلی معاینه به حالت خوابیده با زانوهای خمیده و پاها در رکاب قرار می‌گیرد.
- پزشک اسپکولوم را وارد واژن کرده تا دیواره‌های واژن باز شوند و دهانه رحم به‌خوبی دیده شود.
- کولپوسکوپ را که یک میکروسکوپ ویژه با نور قوی است، نزدیک واژن قرار می‌دهد (بدون اینکه وارد بدن شود) و دهانه رحم، واژن و فرج را با دقت بررسی می‌کند.
- پزشک در برخی از مواقع از محلول‌های اسیدی مثل استیک اسید و … استفاده می‌کند تا نواحی مشکوک بهتر نمایان شوند و این محلول‌ها احساس سوزش ملایمی ایجاد می‌کنند.
- اگر پزشک ناحیه‌ای مشکوک پیدا کند، با استفاده از ابزارهای مخصوص از آن ناحیه نمونه‌برداری کرده و این فرایند ممکن است کمی ناراحتی یا درد خفیف ایجاد کند.
- پس از بررسی و انجام نمونه برداری‌های لازم، اسپکولوم برداشته میشود و بیمار می‌تواند به حالت طبیعی بازگردد.
این فرایند معمولا بین ۱۰ تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد و بیمار پس از آن به فعالیت‌های روزمره خود بازمی‌گردد، اگرچه ممکن است برای چند روز خونریزی یا ترشحات خفیفی را تجربه کند.
نکات مراقبتی بعد از کولپوسکوپی رحم
بعد از کولپوسکوپی رحم، مراقبت‌های زیر را رعایت کنید:
✅ در روز انجام کولپوسکوپی، از فعالیت‌های سنگین خودداری کنید.
✅ ممکن است تا چند روز بعد از کولپوسکوپی خونریزی یا ترشحات داشته باشید.
✅ از تامپون استفاده نکنید و از پد بهداشتی استفاده کنید.
✅ تا زمانی که پزشک اجازه نداده، از رابطه جنسی خودداری کنید.
✅ از دوش واژینال و استفاده از کرم‌ها یا داروهای واژینال خودداری کنید.
✅ داروهای تجویزشده را مطابق دستور پزشک مصرف کنید.
✅ در صورت بروز تب، درد شدید، خونریزی شدید یا بوی نامطبوع ترشحات، به پزشک خود مراجعه کنید.
با رعایت این نکات، می‌توانید بهبودی سریع‌تر و بهتری را تجربه کنید.
عوارض کولپوسکوپی رحم
انجام کولپوسکوپی نیز مانند بسیاری از اقدامات طبی عوارض محدود دارد و یا امکان بروز این عوارض بسیار کم است؛ برخی از این عوارض شامل عفونت و دردهای لنگی و همچنین خونریزی است، اما در صورت داشتن مشکلاتی مانند خونریزی‌های گسترده تر از خونریزی در دوره عادت ماهانه و همچنین تب و لرز و دردهای شکمی شدید حتما باید سریعا به یک متخصص زنان خوب مراجعه کنید.
هزینه کولپوسکوپی رحم چقدر است؟
در خصوص هزینه کولپوسکوپی باید دانست که انجام این کار مانند بسیاری از امور پزشکی دیگر با هزینه های متغیر روبرو است چرا که گاه ممکن است شما برای انجام روش کولپوسکوپی چندین نوبت به مطب پزشک خود مراجعه کنید و یا لازم باشد اقداماتی را قبل از انجام این روش به کار ببندید.
سوالات متداول کولپوسکوپی رحم
ممکن است کمی ناراحتی یا سوزش حس کنید، اما اغلب افراد درد شدیدی را تجربه نمی‌کنند.
بله، اما ممکن است چند روز خونریزی یا ترشحات خفیف داشته باشید و باید از فعالیت‌های سنگین اجتناب کنید.
کولپوسکوپی بدون نیاز به بیهوشی انجام میشود، این روش غیرتهاجمی است و بیمار تنها کمی احساس ناراحتی یا فشار خواهد داشت. در صورت نیاز به بیوپسی، ممکن است پزشک از بی‌حسی موضعی استفاده کند.
باید بدانید که…
اگر سرطان دهانه‌ی رحم به طور موروثی در خانواده و بستگان شما وجود داشته باشد، و اگر با انجام تست پاپ اسمیر بیماری احتمالی شما تشخیص داده نشده یا حتی چنانچه مشکوک به زگیل‌های تناسلی هستید انجام کولپوسکوپی رحم به شما پیشنهاد میشود.